Jak wyjść z zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej?

Przepisy KSH dotyczące sposobu złożenia rezygnacji przez członka zarządu spółki z o.o. i spółki akcyjnej nie są precyzyjne.

Rezygnacja z zarządu w spółce z o.o. uregulowana została w treści art. 202 § 4 i § 5 KSH:

§ 4. Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu.

§ 5. Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie.

Rezygnacja z zarządu w spółce akcyjnej została uregulowana w treści art. 369 § 5 i § 6 KSH

§ 5. Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania go ze składu zarządu.

§ 6. Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie.

Jak widać przepisy nie wskazują między innymi:

• komu złożyć rezygnację z funkcji Prezesa Zarządu

• komu złożyć rezygnację z funkcji Członka Zarządu

• w jakiej formie złożyć oświadczenie o rezygnacji z zarządu

• od kiedy oświadczenie o rezygnacji z członkostwa w zarządzie jest skuteczne

Z powyższych względów w orzecznictwie sądowym oraz w piśmiennictwie prezentowane były różne poglądy. Taki stan rzeczy nie sprzyjał pewności obrotu gospodarczego i nie był korzystny zarówno dla członków zarządu, jak i dla samych spółek. Wątpliwości co do do tego w jaki sposób skutecznie złożyć rezygnację z zarządu zostały rozstrzygnięte w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2016 r. sygn. akt III CZP 89/15

Jak złożyć rezygnację z zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej?

Treść powołanej wyżej uchwały Sądu najwyższego jest następująca:

Oświadczenie członka zarządu spółki kapitałowej o rezygnacji z tej funkcji jest składane – z wyjątkiem przewidzianym w art. 210 § 2 i art. 379 § 2 k.s.h. – spółce reprezentowanej w tym zakresie zgodnie z art. 205 § 2 lub 373 § 2 k.s.h.

Szereg istotnych praktycznie kwestii SN wyjaśnił dodatkowo w obszernym uzasadnieniu do uchwały. Najistotniejsze kwestie wynikające z uchwały są następujące:

1. oświadczenie o rezygnacji z członkostwa w zarządzie składa się spółce, reprezentowanej przez co najmniej jednego członka zarządu lub prokurenta;

2. gdy rezygnację składa członek zarządu jednoosobowego lub ostatni członek zarządu wieloosobowego albo składają ją jednocześnie wszyscy członkowie zarządu wieloosobowego, a w spółce brak prokurenta – członkowie zarządu składający odwołanie są uprawnieni również do jego przyjęcia;

3. oświadczenie o rezygnacji nie wymaga zachowania formy pisemnej, może być również złożone np. w formie elektronicznej, czy ustnie do protokołu;

4. jeżeli rezygnację składa jedyny członek zarządu będący jednocześnie jedynym wspólnikiem, oświadczenie o rezygnacji z członkostwa w zarządzie wymaga zachowania formy aktu notarialnego;

5. oświadczenie o rezygnacji z zarządu odnosi skutek z chwilą, gdy pozostały członek zarządu lub prokurent uzyskał możliwość zapoznania się z jego treścią w zwykłym toku czynności;

6. w przypadku rezygnacji jedynego członka zarządu lub wszystkich członków zarządu i braku powołania prokurenta, oświadczenie jest skuteczne z chwilą doręczenia na adres spółki w sposób umożliwiający podjęcie niezbędnych działań związanych z rezygnacją.

Powyższe zasady znajdują zastosowanie, jeżeli co innego nie wynika z umowy spółki.

Skuteczne złożenie rezygnacji z zarządu nie jest zatem prostą sprawą. Każdorazowo należy przeprowadzić szczegółową analizę treści umowy spółki. Oświadczenie powinno zostać złożone w sposób uwzględniający normalny tryb działania danej spółki. Niedochowanie wymogów co do formy oświadczenia, czy nieskuteczne jego doręczenie, mogą spowodować, że rezygnacja nie będzie skuteczna, a członek zarządu składający rezygnacje w dalszym ciągu będzie ponosił odpowiedzialność za spółkę.

Wykreślenie członka zarządu z KRS po złożeniu rezygnacji

Kolejną istotną kwestią jest zgłoszenie faktu rezygnacji do sądu rejestrowego. Co prawda rezygnacja jest skuteczna od momentu jej złożenia, a nie od momentu wykreślenia członka zarządu z KRS, jednak nieujawnienie rezygnacji członka lub prezesa zarządu w rejestrze może mieć dla niego negatywne konsekwencje (przykładowo stwarza ryzyko bycia pozwanym w razie niewypłacalności spółki, czy też ryzyko wszczęcia przez urząd skarbowy postępowania w sprawie solidarnej odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki). Należy bowiem pamiętać, że dane wpisane w KRS korzystają z domniemania prawdziwości.

Nie zgłoszenie zmiany zarządu do KRS

Zgłoszenie wniosku o wykreślenie z rejestru członka zarządu, który złożył rezygnację jest obowiązkiem spółki, a więc pozostałych członków zarządu lub nowo powołanego zarządu. Jeżeli jednak spółka nie złoży stosownego wniosku do KRS, odwołany członek zarządu nie powinien pozostać bierny. W jego interesie leży podjęcie czynności zmierzających do wszczęcia przez sąd rejestrowy tzw. „postępowania przymuszającego”, po przeprowadzeniu którego sąd może z urzędu dokonać wykreślenia.